Paradontoza to choroba przyzębia, czyli struktur otaczających zęby. Wywołana jest przez długotrwały stan zapalny tkanek. Jak do niego dochodzi?

1. Na powierzchni zębów przy granicy z dziąsłami gromadzi się płytka nazębna z czasem przekształcająca się w kamień nazębny. Jest to siedlisko bakterii, które nieusuwane lub niewłaściwie usuwane przyczyniają się do powstania i rozwoju paradontozy. W ciężkiej postaci choroby dochodzi do zaniku dziąseł i kości.
2. Paradontoza może być dziedziczona. U osób, które posiadają geny decydujące o nadmiernej produkcji białka uczestniczącego w reakcjach zapalnych, paradontoza rozwija się częściej. W pierwszej fazie choroby pojawia się: nieświeży oddech zaczerwienienie dziąseł lekki obrzęk dziąseł krwawienie przy szczotkowaniu. Często te dolegliwości zanikają, więc błędnie lekceważymy objawy.
3. Zaawansowana paradontoza to stan, w którym następuje uszkodzenie przyzębia za sprawą kamienia wnikającego coraz głębiej pod dziąsła. Kieszonki dziąsłowe powiększają się, bakterie zaczynają przenikać do korzeni zębów i kości szczęki. Obserwuje się: odsłonięte szyjki zębowe optyczne wydłużenie zębów (dziąsła cofają się) rozchwianie zębów i ich wypadanie ubytki kości wokół zębów.
4. Samo mycie zębów i dbałość o higienę jamy ustnej mogą okazać się niewystarczające. Konieczne stają się regularne zabiegi higienizacyjne.

RDA czyli Radioactive Dentin Abrasion to współczynnik ścieralności i jeden z najważniejszych wskaźników, który powinien zdecydować o wyborze pasty. Składniki ścierne stanowią 20-60% wagi całej pasty i są bardzo ważne w procesie czyszczenia. Producenci najczęściej jako substancję ścierająco-polerującą stosują wodorofosforany wapnia, krzemionkę, węglan wapnia, hydroksyapatyty czy sole glinu. Przy wyliczeniu RDA bierze się pod uwagę rozmiar, twardość i kształt drobin substancji ścierającej.

Pasty ze względu na współczynnik RDA podzielić można na:

• słabo ścieralne – RDA do 40, przeznaczone do zębów wrażliwych oraz po wybielaniu zębów,
• średnio ścieralne – RDA do 95, przeznaczona do zębów bez większych problemów jako pasta codzienna,
• mocno ścieralne – RDA powyżej 95, przeznaczona do wybielania zębów dla osób z dużymi przebarwieniami, np. palacze, entuzjaści kawy. Nie powinna być stosowana zbyt długo.

Czasami producenci nie zamieszczają informacji o RDA na opakowaniu. W takiej sytuacji najlepiej wycisnąć trochę pasty na palec wskazujący i rozetrzeć kciukiem. Jeśli pod palcami czuć dość duże drobinki, lepiej z niej nie korzystaj przy zębach wrażliwych.

Aby imponować zdrowymi zębami, trzeba o nie systematycznie dbać. Dokładne szczotkowanie zębów i dbanie o higienę jamy ustnej to podstawowe czynności wykonywane każdego dnia. Często niestety są one niewystarczające. Kliniki stomatologiczne w ramach profilaktyki jamy ustnej wykonują szereg zabiegów niezbędnych do zapewnienia prawidłowej higieny:

• usuwanie kamienia [scaling] – pozostający na zębach kamień, szczególnie ten poddziąsłowy, stanowi siedlisko niebezpiecznych bakterii i doprowadza do stanu zapalnego dziąseł i przyzębia, w efekcie, którego następuje ich zanik i odsłonięcie korzeni zębów (parodontoza). Czyszczenie zębów usuwa złogi i przebarwienia oraz poprawia stan higieny jamy ustnej. Zabieg usuwania kamienia wykonywany jest  mechanicznie przy użyciu skalera ultradźwiękowego.
• piaskowanie zębów – jest to usuwanie drobin kamienia nazębnego i osadów znajdujących się na powierzchni zębów, powstałych po kawie, herbacie, papierosach. Najpierw usuwany jest  gruby kamień nazębny przy pomocy skalera ultradźwiękowego, a potem drobny kamień i osad przy użyciu piaskarki.
• fluoryzacja – jest zabiegiem polegającym na pokryciu powierzchni zębów preparatem fluorowym. Lakier fluorowy wbudowując się w szkliwo, chroni je przed działaniem kwasów. Zabieg wzmacnia powierzchnię szkliwa i uodparnia je na działanie próchnicy.

Według skali Mohsa, która mierzy twardość różnych substancji, szkliwo zębów ma wartość taką samą jak granit. Jest to zasługa jego budowy, ponieważ niemal w całości składa się z krystalicznych minerałów. W 95% tworzy je minerał zwany hydroksyapatytem, składający się z wapniowych soli kwasu fosforowego, węglowego i fluorowego, niewielkich ilości węglanów (węglan sodu, manganu, wapnia i fluoru), związków organicznych i wody (2-4%).

Dlaczego tak solidna budowa szkliwa nie stanowi bariery dla próchnicotwórczych bakterii?

• Jego struktura, widoczna dopiero pod mikroskopem, ujawnia swoje podobieństwo do szkła, jednak dzielące szkliwo pory są wypełnione składnikami organicznymi i wodą.
• Obecne na powierzchni zęba bakterie zaczynają produkować kwasy, które rozpuszczają kryształy minerałów budujących szkliwo prowadzi to do nieodwracalnego powiększania się porów.
• Coraz mniej szczelne szkliwo staje się dla bakterii otwartą bramą do wnętrza zęba.

Absolutną podstawą dbania o zęby jest częste i regularne szczotkowanie. Pomoże też ograniczenie słodyczy i napojów gazowanych. Trzeba pamiętać o tym, że szkliwo nie odrasta – mamy tylko jedną warstwę na całe życie!

Pierwszą i podstawową zasadą jest czyszczenie zębów po każdym posiłku. Na rynku jest dostępna cała gama preparatów oraz akcesoriów pomocnych w utrzymaniu prawidłowej higieny:

• szczoteczka soniczna –  dzięki wytwarzanym mikrobąbelkom czyści miejsca, do których nie są w stanie dotrzeć włókna szczoteczki (przestrzenie międzyzębowe)
• szczoteczki do przestrzeni międzyzębowych oraz specjalne szczoteczki pęczkowe, przeznaczone do czyszczenia trudnych miejsc
• nici dentystyczne, płyny do płukania, a także pasty z dużą zawartością nanohydroksyapatytu, który remineralizuje i wzmacnia szkliwo.

Dodatkowo należy:

• Zawsze nosić ze sobą szczoteczkę.
• Unikać jadania w miejscach publicznych posiłków, które mogą osadzić się na zamkach aparatu, np. szpinak.
• Stosować preparaty zmniejszające uczucie suchości w ustach. Ślina pomaga w utrzymywaniu higieny jamy ustnej przez wymywanie jedzenia i osadu z zębów.
• Podczas noszenia aparatu wskazane są wizyty higienizacyjne średnio co 3 miesiące.